Leblebinin faydaları nelerdir, nasıl üretilir? Leblebinin kısa tarihi!
Leblebi nedir?
Nohutun kavrularak doğal çerez haline getirilmesine leblebi denir. Nohutun günlerce uğraşı sonucu terbiyesi ile özel fırınlarda kavrulmasıyla elde edilir. Ülkemizde kuruyemiş denilince akla ilk gelen besinlerden leblebi 7000 yıllık bir geçmişe sahiptir. Kökeninin Ortadoğu'dan çıkmış olabileceği düşünülmektedir.
Leblebinin kısa tarihi
Denizli’nin Tavas İlçesi’nin Kızılca (Kasabası) Mahallesi’nde geleneksel usullerle yaklaşık 500 yıldır leblebi üretilmektedir. Serinhisar İlçesi’nde de 1980’li yıllardan itibaren geleneksel leblebi üretimi yapılmaya başlanmıştır. Serinhisar İlçesi leblebiyi modern makinelerle fabrikalarda üretmeye başlayarak Türkiye’nin en önemli leblebi üretim merkezi haline gelmiş, markalaşmış ve ihracat yapmaya başlamıştır. Serinhisar’da geleneksel sarı ve beyaz leblebi yanında, baharatlı, şekerli vb, değişik üretim biçimleri denenerek yaklaşık 30 çeşit leblebi üretilerek ürün çeşitlenmesi yoluna gidilmiştir.
Kaynak: Türkiye Kültür Portalı
Leblebi nasıl üretilir?
Kütahya leblebisi
İlk defa Şeyh Murat Gazi tarafından 1370-1390 yıllarında bulunmuştur. Nohutun ısıtılıp bekletilmesini keşfetmiştir.
Leblebinin üretim aşamaları
Nohutun günlerce uğraşı sonucu terbiyesi ile, özel fırınlarda kavrulmasıyla elde edilir. Bu işlem şu aşamalardan geçer: Nohut 3 ayrı günde 3 kez tavlama işlemine yani ısıtılma işlemine tabi tutulur. 3. tavlamadan sonra bir alana serilerek dinlenmeye bırakılır. Bu yaklaşık 15 günlük bir süreyi kapsar. Leblebi yapılacağı günün akşamı ıslatılarak kabarması sağlanır. Ertesi gün leblebi yapılacağı tavada önce ısıtılır, sonra "mafrak" denilen aletle hafifçe bastırılarak kabuklarının çıkarılması sağlanır. Bu işlem sırasında nohutların bir kısmı ikiye bölünür. Bu ikiye ayrılanlar elekle bütünlerden ayrılır. Bölünenlere "kırık leblebi" de denir. Bunlardan daha çok leblebi unu yapmak için yararlanılır.
Sarı benekli leblebi
Sarı leblebi bir kez daha kavrulma işlemine tabi tutulmaları sonrasında sarı üstüne siyah benekli görünüm kazanır. Buna "çifte kavrulmuş leblebi" denir. Taze leblebinin iki parmak arasında sıkıldığında un gibi ufalanması gerekir.
Tavşanlı leblebisi hakkında rivayet: Leblebi diyarı
Tavşanlı isminin bir rivayete göre; "Tavı şanlı" olarak nitelendirildiği, leblebinin yapımında kullanılan tavlamak yani kavurmak anlamına geldiğinden dolayı isminin bu şekilde oluştuğuna inanılmaktadır. Bundan dolayı bu ilçeye Leblebi diyarı denilmektedir. Şimdilik 40 çeşit Leblebi bulunmaktadır. Ama maharetli ustalar her gün yeni bir çeşit leblebi üretmek için çalışmalarını sürdürmektedir.
Başlıca Leblebi çeşitleri, Kavrulmuş, şekerli, beyaz, kıtır, tuzlu, acılı, çıtır, soslu’dur.
Leblebi kilo vermeye yardımcı olurken, midenizi korur ve kalp sağlığına katkı sağlar. Kalsiyum, manganez, fosfat, magnezyum, çinko gibi minerallerin yanı sıra K vitamini ve B6 gibi vitaminler bakımından zengin bir besindir.
Leblebinin Faydaları Nelerdir?
Genellikle sarı ve beyaz olarak bilinen leblebinin sağlık açısından yararlarından bazıları şunlardır:
Kemik gelişimine katkı sağlar
K vitamini, kalsiyum, magnezyum, demir ve fosfat gibi minerallerin varlığından dolayı leblebi, kemik yapısını ve gücünü korumaya yardımcıdır.
Mideye iyi gelir
Reflü, gastrit gibi mide rahatsızlıkları olanların sıklıkla tüketmesi tavsiye edilir. Leblebi mide öz suyunun emilmesine yardımcı olarak gastrit ve ağrılara iyi gelir.
Kalbi korur
İçeriğindeki B6, C vitaminleri, lif ve potasyum sayesinde kalp sağlığını koruyucu etkisi vardır. Leblebide bulunan zengin lif; kötü kolesterolü düşürür. Bu sayede inme, felç, kalp krizi ve damar tıkanıklığı gibi kalp rahatsızlıklarına yakalanma riski düşer.
Kansere karşı koruma sağlar
Selenyum nohutta fazlaca bulunan bir mineraldir. Leblebi de nohuttan elde edilir. Selenyum karaciğer enzimine katkı sağlar. Kansere neden olan bazı serbest radikallerin temizlenmesine yardım eder. İltihaplanmayı engeller, tümörlerin büyümesini önleyerek, kanserli hücrelerin, tümörlerin çoğalarak yayılmasını engeller.
Zayıflamaya yardımcı olur
Leblebi tokluk hissi sağlayarak daha az yemek yemeye yardımcı olur. Kilo vermek isteyenler için bu özellik önemli yarar sağlar.
Diyabet riskini azaltır
Araştırmalar düzenli olarak leblebi tüketiminin vücuttaki insülin miktarını düşürdüğünü göstermiştir. Leblebi kan şekeri seviyesi düşürmeye yardımcı olarak diyabet riskini azaltır.
Bağışıklık sitemini destekler
Leblebi demir bakımından önemli bir kaynaktır ve bu da bağışıklığın güçlenmesine fayda sağlar. Güçlü bir bağışıklık sistemi vücudun hastalıklara karşı direncini artırır. Demir ayrıca, kırmızı kan hücrelerini ve bazı hormonları üretmeye yardım ederek kansızlığın önlenmesine yardımcı olur.
Cildi korur
Leblebi içerdiği manganez miktarı bakımından önemli bir kaynaktır ve manganez de cildi korunmasına yardımcı olur. Ayrıca antioksidan özelliği sayesinde günlük mineralin % 85'ini karşılar. Ciltte UV ışınlarından dolayı oluşan kızarıkların önlenmesine yardım eder.